​

'Het lot schreef me in aan de universiteit van het leven'

​

FRANS WUYTACK

 

1934 Frans Wuytack wordt geboren in in een arbeiderswijk in Sint-Niklaas. Op veertienjarige leeftijd begint hij te werken op scheepswerven Boel te Temse.

Wanneer Frans 17 jaar is, vertrekt hij als vrijwilliger naar de vluchtelingenkampen in het Ruhr gebied (Duitsland). Datzelfde jaar komt hij in Frankrijk terecht om mee te werken met Abbé Pierre met de voddenrapers van Parijs. Getroffen door diens voorbeeld beslist hij om priester te worden. In het Don Bosco instituut voor laattijdige roepingen te Kortrijk wordt hij klaargestoomd met de vierjarige studie Grieks-Latijnse, om daarna naar het seminarie in Gent te gaan. Wanneer hij zijn opleiding filosofie en theologie heeft voltooid, wordt hij aangesteld als onderpastoor in de parochie Sint-Vincentius te Gent.

1965 Frans beslist naar de krottenwijken in Zuid-Amerika te trekken. Hij volgt lessen aan het Latijns-Amerika College in Leuven, waar ook bisschop Óscar Romero en Camilo Torres studeerden.

 

1966-1970  Frans werkt hij in favela’s van La Vega, Carapita, El Valle, La Cota in Caracas (Venezuela). Wuytack kiest resoluut voor de Bevrijdingstheologie. Hij richt arbeidersraden, volksjuntas en het vrouwenverzet op. Hij schrijft er ook volkstheater zoals ‘Het Proces’, ‘De Revolte’ en ‘De Weg’. In een mum van tijd ontpoppen de sloppenwijken zich tot verzetshaarden. De overheid tracht met bloedige repressie de volksbeweging te stoppen.

 

1970 Hij wordt voor de 3de keer gevangen genomen en het land uitgezet.

 

Terug in België blijft hij zich inzetten in de arbeidersstrijd. Hij participeert aan de uitbouw van de buurtwerking in de Brusselse Marollen en aan syndicale basisorganisaties voor gastarbeiders. Hij richt mee ‘actie-rechtvaardigheid’ en het volkstoneel ‘De Barst’ op.

 

1972 Frans wordt uit zijn priesterambt ontzet omwille van zijn sociaal engagement en ongehoorzaamheid aan de kerkelijke hiërarchie.

 

Frans gaat aan de slag als dokwerker in Antwerpen. De toenemende arbeidsongevallen en werkritme door onderbemande ploegen, wakkeren de sociale strijd aan.

1973 Frans wordt lid van het stakingscomité in de haven van Antwerpen, de stuwende kracht achter de Wilde Staking. Na de havenstaking waar hij als stakingsleider 11 processen, spreekverbod en werkuitsluiting krijgt, trekt hij naar Tarragona, Spanje. Frans raakt er betrokken in een vreedzame, syndicale actie tegen de Franco-dictatuur, wordt gearresteerd en belandt in de isolatiecel. Door aanhoudend volksverzet wordt hij vrijgelaten en het land uitgezet.

In Frankrijk wordt Frans gecontacteerd door FALN, Venezolaanse guerrillabeweging. Met hun hulp keert Frans in oktober 1973 clandestien terug naar Venezuela, waar hij zijn sociaal engagement voor de verbetering van de levensomstandigheden in de krottenwijken terug aangaat.

20 juni 1974 Hij wordt gevangengenomen, er staan 12 jaar celstraf op zijn hoofd. Door aanhoudende massabetogingen voor zijn vrijlating, beslist de Venezolaanse president hem opnieuw te verbannen.

1975 Frans participeert in de acties van het controversiële weekblad ‘Pour’ en is één van de drijvende krachten in het socio-economische experiment ‘Autogestion’ in Brussel. Samen met dokwerkers uit Antwerpen lanceert hij solidariteitsmissies naar de havens Londen, Rotterdam, Hamburg, met als doel Europese havenarbeiders comités te creëren.

1976 Frans neemt deel aan de ‘Warme zomer’ in Baskenland en Corsica voor de vrijlating van politieke gevangenen. In 1978 werkt hij samen met Parijse autonomisten in de acties Liberté sans frontières.

Zijn beeldhouwerstalent ontwikkelt Frans verder aan de academie voor Schone Kunsten in Brussel. Hij wint onder meer er de Gouden Medaille van de stad.

 

1976-1979 Frans werkt hij aan de restauratie van monumenten waaronder de Antwerpse kathedraal.

 

1979 Frans trouwt met Leen Van Rentergem. Ze trekken richting Carrara, Italië waar hij zich vestigt als beeldhouwer.

 

 

1980 Hij stelde tentoon in Milaan, Rome, Parma en wordt geselecteerd voor het internationaal symposium van Carrara waar hij de prijs van het publiek wint. In datzelfde jaar neemt hij ook deel aan de actie tegen de Italiaanse multinational Mont-Edison (Massa, Italië) en organiseert samen met het Centro Anarchico de vredesmars naar Perugia.

Het koppel krijgt vier kinderen: Fabio, Serena, Maya en Francesca.

 

In de daaropvolgende periode komen een aantal dichtbundels van hem uit.
In 1983 verschijnt zijn bundel ‘Aan het einde van de nacht’, in 1984 ‘De overzijde’,

in 1986 ‘Esfera Humana’, in 1988 ‘De tunnel van de tijd’.

‘Zijn poëzie en beeldhouwwerken zijn vertolking en aanklacht tegen het failliet der gevoelens, vernedering en onderdrukking binnen een bluf en schijnwereld waar de namaakmens een superrealiteit is gaan vormen.' Wilfried Van Maldegem.

1981 Frans wint het 12de Internationaal Salon Val D’Or en stelt tentoon in het Museum Bartholdi, te Colmar (Frankrijk).

1982 Hij stelt tentoon op Salon des Independents in Parijs en de 18de Internationale Tentoonstelling van Arte Moderna in Milaan.

1983 Er volgen nog tentoonstellingen in Palamos (Spanje), Maastricht (Nederland) en het Museum Leon De Smet (België).

1984 Frans stelt tentoon in het Congrespaleis te Brussel.

 

1984 Frans trekt met zijn gezin naar Costa Rica, en gaat er aan de slag als koffieplukker en beeldhouwer. Om samen op te komen voor hun rechten, richt hij met de koffieplukkers een eerste (illegaal) syndicaat op.

 

Ook richt hij het kunstenaarscollectief Jade op, samen met de kunstschilders Jorge Sánchez, Héctor Marín, Ana Sánchez, schrijvers Francisco Zúñiga en Hugo Díaz en de dichter José Ramírez Saizar.

De beweging zet kunst in tot de vorming van een nieuw bewustzijn, met de precolumbiaanse cultuur als inspiratiebron.

 

1985 Frans stelt tentoon ‘Las esferas Boruca’ in San José (Costa Rica) en in Managua (Nicaragua) met ‘Los huérfanos de la guerra’.

 

Na enige tijd keerde het gezin terug naar België en legt Frans zich toe op het beeldhouwen.

 

1988 Hij wint met zijn beelden de eerste prijs op de internationale groepstentoonstelling te Wenen (Oostenrijk). Hij stelt tentoon in Mallorca in 1989 en in Parijs en in Brussel in 1990.

 

1990 Samen met een groep internationale vredesactivisten is Frans deel van het vrederkamp in de Iraakse woestijn ter hoogte van Judaidat-Arar. Ze vormen er een "levend schild", als verzet tegen de eerste Golfoorlog.

 

1993 Frans vertrekt naar de frontlinie in Joegoslavië met zijn bestelbus vol medicatie in een poging om het veldhospitaal aan de Sava-rivier te bevoorraden. Hij raakt gewond bij een aanrijding met een tank maar slaagt in de humanitaire missie.

1992 Frans stelt tentoon in Brussel, en in 1993 in Aalst. Hij engageert zich samen met zijn vrouw in de Noord-Zuid beweging en trekken jarenlang naar scholen om jongeren via toneel, beeldhouwen, poppenkast en vertellingen bewust te maken over oneerlijke handel, kinderarbeid, armoede, klimaat…
 

1995 Frans trek naar Cuba waar hij meewerkt aan de herdenking '50 jaar Hiroshima’ en het oprichting van een vredespark in Las Tunas.

 

1997 Hij keert terug naar Midden-Amerika waar hij contacten onderhield
met mensenrechtenorganisaties die zich voor straatkinderen inzetten.

 

1998 Terug in Europa werkt Frans samen met Leen mee aan de Global March tegen de kinderarbeid te Genève.

 

2000 Frans kan na 30 jaar verbanning terugkeren naar Venezuela. Hij wordt geschrapt van de lijst van staatsgevaarlijke personen onder impuls van President Hugo Chavez. Bij zijn aankomst in Caracas wordt Frans verwelkomt een  volkstoeloop. Duizenden mensen uit de krottenwijken staan hem op te wachten. De legendarische terugkeer naar Venezuela wordt het motorisch moment voor zijn zoon Fabio, om het verhaal te beginnen documenteren.

 

2004 Frans neemt deel aan het ‘Encuentro mundial de intelectualas y artistas en defensa de la humanidad’ Caracas, Venezuela. (Mondiale ontmoeting van kunstenaars en intellectuelen ter verdediging van de mensheid).

 

In datzelfde jaar krijgt Frans Wuytack de prijs ‘Artistieke Verdienste van de Vlaamse Gemeenschap’.

 

2005 Samen met zijn zoon, filmmaker Fabio Wuytack, begint Frans aan de opnames van de documentaire Persona Non Grata in de sloppenwijken van Caracas.

2006 Frans organiseert een grote overzichtstentoonstelling ‘Romper Fronteras’ in het Museum Jacobo Borges te Venezuela.

 

2007 De film Persona Non Grata wordt gelanceerd. De documentaire wint 9 internationale festival awards.

Frans' dochters, Maya en Serena, schrijven een gelijknamig boek dat wordt uitgegeven door uitgeverij EPO.

2008 Canterbury International Art Festival nodigt Frans uit voor een persoonlijke solo tentoonstelling in de antieke kathedraal: ‘The Return of Humanity’.

 

2010 Frans trekt naar Palestina met de solidariteismissie tussen de vakbond ABVV en de Palestijnse vakbond PGFTU. In Hebron participeert onder meer de eerste vrouwelijke afdeling van PGFTU. Frans zal er ook een artistieke verzetsactie ondernemen door op de scheidingsmuur ‘het gelaat van het volksverzet’ te beitelen.

 

Een jaar later gaat hij samen met zijn vrouw Helena naar Sarajevo, om samen met moslims, orthodoxen en christenen in vreedzame massasamenkomsten te bidden voor de vrede.

2013 Frans begint te beeldhouwen in en met de gevangenen van de gevangenis ‘Acebuche’ te Almeria. ‘Vrijheid beitelen op het netvlies van het leven’ is de mantra van het project. Met jaarlijkse tentoonstellingen treden de gevangenen uit hun isolement en verrassen de wereld buiten de gevangenismuren. Dit project loopt door tot 2020.

2015 Frans wordt gelauwerd met de Jaap Kruithof-prijs.

2018 Frans stelt tentoon in Sint-Niklaas in het opvangcentrum voor vluchtelingen. De tentoonstelling is getiteld: ‘Bevrijd de vrijheid’.

2019 Hij stelt tentoon in de Dossin kazerne in Mechelen, een historische plek waar gevangenen werden verzameld en richting de concentratiekampen gestuurd. Het thema is vrijheid en mensenrechten. Guatebelga reikt op de opening de Quetzal-mensenrechtenprijs uit, een kunstwerk ontworpen door Frans.

 

2019 Frans krijgt de AVS-prijs Walter De Buck voor Artistieke en Sociale Verdienste.

​

​

​

'Waar gaan de dingen gebeuren als ze hier afgelopen zijn? '

​

FRANS WUYTACK